W świecie numizmatyki, czyli kolekcjonowania monet, niewątpliwie jednym z największych wyzwań jest rozpoznanie, jak wygląda fałszywa moneta. Warto jednak zdobyć wiedzę i umiejętności potrzebne do identyfikacji. Pozwoli to zachować wartość kolekcji, uniknąć strat finansowych i zyskać pewność, czym wyróżniają się podrobione monety. Jak w łatwy sposób rozpoznać fałszywe monety? Z odpowiedzią przychodzimy w poniższym wpisie.

Fałszywa moneta – jak ją rozpoznać? Podrobione monety w praktyce

Nie zawsze na pierwszy rzut oka możemy zidentyfikować podróbki. Trudno się dziwić, w końcu fałszerstwo miało “udawać” oryginał, wprowadzić go do obiegu, skłaniać innych do przyjęcia monety, tak jakby mieli do czynienia z oryginałem.

Pierwsze podrobione monety pojawiały się już w VII wieku p.n.e., czyli w okresie powstania pierwszych monet w ogóle. Znane lidyjskie monety (frakcje statera), oryginalnie wykonywane z elektronu (stop złota i srebra, mniej więcej w proporcji 55%/45%), fałszerze wyrabiali ze stopu miedzi. Falsyfikaty tego typu pokrywano warstwą złota i takie monety wprowadzono do obiegu. Oczywiście kupcy bronili się przed taką formą oszustwa. Monety nacinano, sprawdzając metal znajdujący się wewnątrz i ją kontramarkowano (tj. wybijano na niej specjalny stempel, który gwarantował sprawdzenie autentyczności monety). Weryfikowano również wagę monet. Z uwagi, że złoto jest zdecydowanie cięższe, waga nie mogła się zgadzać – jeśli sprawdzający miał do czynienia z oszustwem, moneta musiała być lżejsza.

Podobne praktyki stosowano w okresach późniejszych: w Grecji, Macedonii, starożytnym Rzymie (fałszywe, posrebrzane denary rzymskie, nazywano suberatusami) oraz w czasach nowożytnych.

Ciekawym zagadnieniem była imitacja monet. Monety te produkowano od starożytności i jakkolwiek nie były one wytworem oryginalnej mennicy, to ich zadaniem nie było oszustwo. Monety były bite przez różne mennice, niektóre z nich miały silną renomę, a w dodatku produkowały dużo monet i to dobrej jakości. Takie monety były bardzo chętnie przyjmowane. Tę sytuację można porównać np. do okresu PRL, w którym to dolary (jako formę), chciał mieć każdy, a praktycznie nikt nie miał zamiaru lokować oszczędności w złotówkach.

Fałszywa moneta – czy ma jakąś wartość?

Istnienie w starożytności swoistych “dolarów”, prowadziło do tego, że niektóre państwa (albo plemiona) wybijały monety z pełnowartościowego kruszcu, starając się naśladować pożądaną monetę. Ateńskie tetradrachmy, tzw. “sówki”, były wybijane naśladowniczo jeszcze 200-300 lat po okresie, gdy już zaprzestano ich produkcji w Atenach. Naśladownictwa ateńskiej “sówki” produkowano nie tylko w basenie Morza Śródziemnego, ale również w Persji i co jeszcze bardziej zaskakujące: na Półwyspie Arabskim i w Jemenie.

O ile fałszywe monety z epoki mają jakąś wartość, a rzadkie naśladownictwa potrafią być droższe niż monety, które udają, tak współczesne podróbki monet historycznych są zupełnie bezwartościowe. Nie zawsze fałszerstwo zidentyfikujemy na pierwszy rzut oka. Pierwsze wrażenie również może być mylne, gdyż współczesne falsyfikaty bywają naprawdę dobre.

Nasze oko powinniśmy uzbroić co najmniej w dobrą lupę. Oszust, przeważnie stara się upodobnić falsyfikat do oryginału w sposób maksymalnie wierny. Pod lupą jednakże można zauważyć np. ślady spiłowania rantu, które ostrzegają nas, że możemy mieć do czynienia m.in. z odlewem, którego niedoskonałości “poprawiono” pilnikiem. W dużym powiększeniu zupełnie inaczej może wyglądać powierzchnia monety, detale, czy patyna. W razie wątpliwości powinniśmy skontaktować się z profesjonalistami, czyli z Naszą Firmą.

Przeczytaj również: Jak określić stan zachowania monet? Co oznacza stan menniczy?

Najczęściej spotykane fałszywe monety

Stosunkowo często fałszowanymi monetami są polskie monety międzywojenne. Takie fałszerstwa polegają często na zamianie daty w rocznikach pospolitych na inną, rzadką i poszukiwaną datę. Przykładem fałszerstw tego typu jest np. zamiana daty 1934 w 2 zł z Piłsudskim, na bardzo rzadką datę 1936.

Równie bacznie należy przypatrywać się rzadkim 5 groszówkom z 1934, gdzie usuwanie oryginalnej daty i zastępowanie jej datą 1934 r. było popularne. W ostatnim czasie widzimy też przeróbki monet Starej Polski. Z tego względu przy zakupie warto przyjrzeć się datom i szczegółom rzadszych trojaków, szóstaków, czy ortów.

Dość często zdarzają się też całkowicie fałszywe okazy monet Starej Polski (nie tylko przeróbki daty, czy detali), nie tylko trojaków czy ortów, ale również talarów i dukatów. Szczególnie niebezpieczne bywają fałszerstwa dukatów gdańskich Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy. Z tego względu warto kupować je u sprawdzonych, renomowanych pośredników.

W obiegu pojawiają się też chińskie podróbki, kupowane na platformach handlowych, jednak póki co są dość słabej jakości.

Zastanawiasz się także, na czym polega grading monet? Przeczytasz o tym na naszym blogu!

Jak rozpoznać fałszywe monety?

Z pewnością pomocna okaże się znajomość technik fałszerskich. Powinniśmy mieć możliwość porównania podejrzanej monety z oryginalnym egzemplarzem, będącym w podobnym stanie zachowania. Jak już wspomnieliśmy – podrobione monety często mają inną powierzchnię niż oryginał, ale przede wszystkim wyróżniają je inne detale. Ponadto falsyfikat może mieć nieoryginalną patynę. Dobry materiał porównawczy powinien uprościć sprawę i pozwolić na zidentyfikowanie podrobionych numizmatów. Również internet okazuje się pomocny przy wykrywaniu fałszerstw i oddzielaniu monet historycznych od falsów bez żadnej wartości.

Podrobione monety – rodzaje fałszerstw

Jak już wspomnieliśmy, fałszerstwo może polegać na przeróbce numizmatu (np. daty), bądź też na wyprodukowaniu nowej, całkowicie nieprawdziwego numizmatu. Fałszywa moneta może być wybita, bądź odlana. Osobno może być odlany i awers i rewers, a następnie obie części są ze sobą sklejone.

Fałszywa moneta, a znaczenie wiarygodnych źródeł

Przy identyfikacji monet na pewno warto korzystać ze źródeł i literatury. Dzięki temu wiemy, jak wyglądała monet i czy naprawdę istniała. Literatura pomoże nam w identyfikacji bardziej znanych czy niebezpiecznych technik fałszerskich.

Ordynarne fałszerstwa

Zdarzają wyjątkowo “nieudane” fałszywe monety, podrobione w bardzo prymitywnym stylu i o “topornych” detalach. Często mają też niewielkie otwory w powierzchni, czyli pory powstające podczas odlewania. W ten sposób często prezentuje się antyczna fałszywa moneta, choć również można znaleźć przykłady bardzo “koślawych” i znacznie różniących się od oryginału np. 5 złotych 1928 Nike, czy 5 złotych 1930 Sztandar.

Fałszywe monety bulionowe i kolekcjonerskie

Monety bulionowe, czy kolekcjonerskie, także mogą być sfałszowane. Przy monetach złotych może być to opłacalne przedsięwzięcie, z uwagi na wysoką cenę tego rodzaju numizmatów.

Fałszerze potrafią podrobić również certyfikat, dlatego ważne jest, aby w przypadku droższych numizmatów korzystać ze sprawdzonego źródła. Aukcje, np. Allegro są szybkim miejscem do zdobycia egzemplarzy, jednak za każdym razem powinniśmy uważnie weryfikować sprzedającego. Wystrzegajmy się okazji, szczególnie w miejscach, gdzie, będzie nam trudno dokonać zwrotu poważnego zakupu, np. jeśli kupimy drogie, złote monety.

Fałszywa moneta – jak się przed nią ustrzec?

Przy zakupie monet warto korzystać tylko ze sprawdzonych źródeł i pośredników, nie kupować nic szybko i “okazyjnie” bo to najprostszy sposób, aby podrobione monety trafiły do naszej kolekcji. Wystrzegajmy się okazji do zakupu, szczególnie w miejscach, gdzie, będzie nam trudno dokonać zwrotu. Do tej reguły warto stosować się w szczególności wtedy, gdy inwestujemy w drogie i rzadziej spotykane egzemplarze.

Dowiedz się również, gdzie sprzedać stare monety.