200 zł – zwycięstwo nad faszyzmem: charakterystyka monety
Srebrna moneta o nominale 200 złotych wybita w 1975 roku z okazji 30-tej rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem. Moneta waży 14,5 grama, jej średnica wynosi 31 mm i posiada ząbkowany rant. Zawiera 10,87 grama czystego kruszcu. W toku jedynej emisji z roku 1975 wyprodukowano 1 825 000 egzemplarzy tej monety. Jej potoczne skrótowe nazwy – “Żołnierze” lub “Faszyzm” – odnoszą się do wyglądu rewersu.
200 zł – 30 rocznica zwycięstwa nad faszyzmem: wygląd monety
Projekt monety przygotowała Stanisława Wątróbska-Frindt, która od roku 1965 pracowała w Mennicy Państwowej na stanowisku głównego plastyka-medaliera. Awers monety przedstawia godło Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, czyli orła białego bez korony. Pod jego prawą łapą (patrząc na monetę) umieszczono znak Mennicy Państwowej – ligaturę liter MW (od inicjałów dawnej nazwy tej instytucji, czyli Mennicy Warszawskiej). W otoku zapisano pełną nazwę kraju. Godło rozdziela datę wybicia 1975. Na dole monety pod orłem umieszczono zaś nominał. Rewers monety przedstawia profile dwóch żołnierzy. Na pierwszym planie znajduje się żołnierz Wojska Polskiego, a na drugim żołnierz Armii Czerwonej. Miało to symbolizować polsko-radziecką walkę z III Rzeszą w trakcie II wojny światowej zakończoną zwycięstwem w roku 1945. Zapisano to w otoku monety słowami: “XXX•ROCZNICA•ZWYCIĘSTWA•NAD•FASZYZMEM•1945–1975•”.
Moneta 200 zł – 30 rocznica zwycięstwa nad faszyzmem: kontekst historyczny
Od lat 70. XX wieku Polska borykała się z narastającą inflacją. Rząd, w celu zahamowania wzrostu cen i dewaluacji pieniądza, postanowił zachęcić obywateli do oszczędzania zamiast wydawania pieniędzy. W związku z tym w 1974 roku wybito 13 milionów egzemplarzy monety dwustuzłotowej z okazji XXX-lecia PRL o wadze 14,5 grama i próbie srebra 0,625. Chociaż zawartość srebra w tej monecie była stosunkowo niewielka, to w oficjalnych komunikatach przedstawiano ją jako cenną i wartą “odłożenia do szuflady”.
Duży nakład umożliwił szeroką dystrybucję monety, którą wypłacano nawet część wynagrodzeń, co pozwoliło “wycofać” z obiegu ponad 2,5 miliarda złotych. Sukces tej emisji skłonił rząd do kontynuowania podobnych działań: w 1975 roku wybito monetę z okazji 30-lecia zwycięstwa nad faszyzmem (tym razem w wyższej próbie srebra 0,750), a w 1976 roku monetę “Olimpiada” (powracając do niższej próby 0,625). Podobne mechanizmy stały za emisją monet z Janem Pawłem II w latach 1982–1983. Współcześnie wciąż panuje przekonanie o wysokiej wartości tych wszystkich numizmatów, które są spuścizną epoki PRL. W rzeczywistości jednak ich ceny zazwyczaj tylko nieznacznie przewyższają wartość zawartego w nich srebra.
